Bâbitthèl

Aḍḍo
bâbitthèl polè!.

Jantung
sè romasana ghâgghârâ tambâ bhârâ sè sek–sek mossa’è ḍâḍâ. Taḍâ’ rassa kasta,
oca’ èyaḍâ’ rowa ghun takerjhâddhâ abâ’ nèka. Pagghun èsokkorè jhâ pon
paparèngnga Ghustè. Maskèya bârâmma èngghi pagghun buwâna cinta. Tekka’ lopot ḍâri
terro sakèng ghânèka jhâlân sè pastè tanto.

Tangghâl
ghânèka, bâjâ sorè sar-asar mabâ. Kadhiyâ sè pon ètangghâli ḍokterra, sakonè’
aèrsèt kaḍuarèyanna, polana sang ḍokter ajhâlânan ka lowar kottha. Jhâ’ anowa
paḍâ katerbi’ânna bi’ bapa’na.  È bâkto
ghânèka tantona è sala sèttong roma sakè’ kaulâ mènangka bapa’na sareng sadhâjâ
kalowarga ḍeg-geḍegghân ta’ rè-marè jhujjhu ng*ng*’ jhujjhu kemmè ta’ karowanna
rassana tekka’ nèka pon lambânna sè sarèyang sèttongnga. Ghânèka ngombâr èbâkto
aḍè’ pon maso’ ḍâ’ kamar operasi pon èsalènè kalambhi bhiru tellor masin
aghellâ’ sellâ abâk kacep mènta jhâ’ pegghâ dhuwâna kaulâ, sambi aranggem
merghem tanang kaulâ ta’ ḍhik locot tapè sè pastè lebbi tennang ḍâri rèmbi’na
sè sarèyang. Jhâ’ nyamana ghi’ manossa biyasa ngalotor ora’ bi’ rassa nalèka
nyaksènè sè sapanèka.

Ma’
kaḍhâpa’an kamar operasi ghânèka areng-bhâreng sareng rèng-orèng sè aoperasiyâ
katarak. Aḍḍo sajân jhit-ngejjhit abâ’ nèka, marèna sè kalowar pon èperban soca
salajâna, bhâddhinna ghi’ bânnè adè’ ca’na atè kaulâ.

Buḍu’
sè towa’an jhât ghi’ bur-lèburrâ ghi’ neg-sennenga amaèn atès-lettès ta’
nèng-ngenneng bân ta’ nyaman neng-ngenneng sakalè è lân-jhâlânna aḍâ’na kamar
ghânèka. Èngghi ma’lum ghi’ ḍutaon satengnga ta’ tao napa jhâ’ bunḍana nèka
arèmbi’âghina alè’na. Kalowarga sè laèn tagher ngaposè ngabi’âghi cara ḍâ’ sè
sarèyang nèka ma’lè pènḍhâ neng-ngenneng tekka’ sakejjhâ’. Tapè sè nyamana ghi’
kana’ kènè’ parana, ta’ ollè mala paḍâna èsoro èjhujhu.

Sajân
ta’ karowan pèkkèr kaulâ polana tèngkana sè sarèyang ghânèka kareppa terro
tennangnga sajân ta’ karowan polana sè sarèyang èngerra bânnè maèn ètambâ bâḍâ
alè’ sapopona sè saomoran aḍḍo tambâ ènger. Kemma kaḍhâng mènta embhân sambi
ngarènyè’ aghâbâyân bânnè pèra’ saratos persèn ta’ tennangnga è atè tapè pon
saèbu persèn palèng ta’ tennangnga atè nèka.

Ollè
ra-kèra saèjjhâman korang, ma’ ḍâri ḍâlem kamar operasi ghânèka èkaèḍing
ra’-sora’ tangèssa bâji’. Ampon takerjhâddhâ kaulâ takerjhâddhâ pèrak, “Sènga’
arèya tangèssa tang ana’!”.

Tangèssa
tekka’ ra’-sora’ kèng kaèḍinganna cettha, ngacenthèr èḍâlem abâ’ “mandher
lalakè’, mandher lalakè’ tapè ma’ ngacenthèr iyyâ?!”.

Bhenḍer
ongghu ollè sakejjhâ’ kaulâ ècellok è labâng aḍâ’ pas ollè sakejjhâ’ aḍè’
kalowar ampon saḍar sambi mèsem “Mas bâbitthèl polè” sambi mèsem. Lemmes
rassana kaulâ sareng aḍè’ èngghi tantona ngarep lalakè’ ma’lè panḍhâbâ komantan
ca’na, tapè sè lahèr bâbitthèl polè. “Enjâ’ apa bâbitthèl jârèya otabâ ajiyâ??”
tantona ngombâr tanya sapanèka è abâ’ panjhenengan, bâbitthèl nèka rèngkessan ḍâri
bâbinè’ ketthèl polana ghi’ bhâji’ bâbinè’na kan ghi’ kènè’, oca’ ghânèka
kappra è ḍaèra dhân kaulâ nyebbhut bâbinè’ sè ghi’ bhâji’. Kèrata bhâsa ca’na
sastra Madhurâna.

Kèng
lemmes nèka ollèna lahèr bâbitthèl polè nèka ghun sakeddhebbhân mata, marèna
tantona kawajibhân bapa’ ngadzânè tor ngikomadhi ana’ nèka kawâjibhânna. Kaulâ
tantona sè ngabidhi ollè nangalè bhâji’ bâbitthèl ka’ḍinto salaèn bunḍana.
Èngghi sè romasa lesso pas èlang nangalè parobâ raddhin lep-elleppan obu’
ghâmbhâ’ ta’ bi’ dhusa sacapcapa “Ḍuh sè raddhin!”. Nyapcap aèng mata ta’
èghârâssa, èyadzânè è kopèng kangan, èkomadhi è kopèng kacèr coma cap-kècapan
bâbitthèl nèka! Nyosowa kèrana!.

Aobâ
rassa bhunga ta’ panangghungan marè ghânèka, tekka’ ta’ lalakè’ paḍâna sè
èkakarep èkasanḍhing è solat lèmang bâktona. Tapè mon pon nangalè sapanèka
rassa ghânèka mosna mangaraè masè, sènga’ mon èsabâ’ è kamar èghumerrâ
èsèyomana parobâ sè soccè rèya.

Èbo’
ana’ paḍâ sèhat sadhâjâ èngghi langsung èpapolong nèng kamar, langsung mènta
nyoso ongghu tang bâbitthèl nèka ḍâ’ bunḍana, nganyar ngacenthèr sè mènta
nyosowa. Ampon ta’ kabilâng bhungana saghunong emmas rassana kaulâ sareng
kalowarga, kaḍâtengngan polè angguta kalowarga anyar sè tantona ngèssè
kakosongan nambâi karammèyan aghântè kalowarga-kalowarga sè ampon apalèman ḍâ’
Pangèran.

Palèman
èngghi palèman. Kaulâ kodhu palèman ka compo’ polana kodhu ngobhur tamonè ka ḍâlem
tana. Aḍhât kodhu toro’è ta’ saè mon ta’ ètorodhi saabiddhâ ghi’ ta’ nyèmpang ḍâri
sè èjhâlânè. Èpaghenna’ parabhuddhâ polo’ bi’ langka’na, bâbighin ana-bârna, jhârum
bi’ pakon, sarta bujâ kasar kaangghuy pangèrèng tarètan empa’ pancer lèma’, bân
polè kaulâ tè-ngatè bi’ ngastètè ongghu bâkto macco tamonè panèka ètèrè’è aèng
terros sampè’ bhennèng bhersè sè nyama tanang kacèr jhâ’ sampè’ ro’-noro’
nyèddhing tamonè ca’na rèng kona ma’lè ta’ toman ngacèr è buḍi arè.

Sè
nyama kaulâ nèka ghi’ orèng parcajâ aḍhât sokkor maso’ ka kaulâ. Mon bâbinè’
èngghi bâkto ngobhur tamonè èngghi kodhu adhândhân bâbinè’ eppa’na dhina ta’
oros tatangghâ ḍâgghi’ aghellâ’ân nèngalè kaulâ sè pon akoḍung abeḍḍhâ’ tor
alipen cè’ raddhinna tagher ènga’ orèng empa’ pètto’, sakèng ḍâri ngareppa
paghi tang bâbitthèl nèka san pon rajâ ta’ jhebbhâ pènter aromat abâ’na lèbur
adhândhân paḍâna kapprana orèng binè’. Tamonè pon marè èpamaso’ sareng
bân-lambânna, kennenganna èbhenḍhemma èkacèrra bhabbhâtor polana kaka’na pon è
kanganna bhâbbhâtor. Rajhâng molaè alokaè tana ta’ḍâlem parana ènga’ polè ka ḍhâbuna
rèng kona ma’ lè tombuna ghighi ta’ abit oca’na. Pello ngerray ngangsor nyamana
bheḍḍhâ’ naltal samarèna menḍem tamonè ghânèka, pas èkorongè èberri’ lampu
ma’lè terrang pangarep terrang oḍi’na tang bâbitthèl saterrossa.

Tello
arè abiddhâ, ḍâpa’ bâktona molè nyambi èbo’ bân bhâji’ ka compo’na. Kabâḍâ’ân
bhunga ongghu dhina tekka’ malem kaḍhâng jhâghâ lagghu pon mangkadhâ. Sè alako
kerrong malolo ka sè bâbitthèl radhhin sè bhuru ngombâr è dhunnya. Mangaraè
sènga ḍâgghi’ èghumerra jhâ’ nyamana bhâji’ ro’omma ro’om sowarghâ nyaman
ongghu, mon cèlo’, cèlo’na jherruk kobessa, bhidhâ jhâu bi’ cèlo’na sè dibâsa
cèlo’na cèlo’ cokka.

Molaè
lahèrra sè nomer ḍuwâ’ nèka masè so’è nyaman sadhâjâna saè rajhekkè saè kabâḍâ’ân
kalowarga, bhidhâ sareng sè ghi’ sarèyang sè tantona kabâḍâ’ân èyuji ongghu
ècobhâ ongghu tegghu kokona tang kalowarga. Namong bânnè ngabellunnaghi sè
sarèyang ètèmbhâng sè bungso ghi. Sè solot obu’na ongghu dhâddhi labângnga
rajhekkè ca’na orèng-orèng, èngghi bhenḍer ongghu ḍhâbuna orèng towa “Dhina
tekka’ lalakè’a bâbinè’a sè penting salamet jârèya labângnga rajhekkè”. Nèka
ongghu kaulâ rassa’aghi, angèng sènga’ sadhâjâ ni’mat pastè bâḍâ ujiyânna jhâ’
kalèr jhâ’ kalèr.

Sokkorè,
asokkor, nyokkorè.

FendiFebri Purnama, penggiat
dan Guru Bahasa Madura.